ارز متمرکز بهتر است یا ارز غیرمتمرکز؟
پس از به وجود آمدن بیت کوین ، بحث ارز متمرکز و غیرمتمرکز در جامعه امروزی ما به یک موضوع جذاب برای بسیاری از افراد در حوزه مالی و اقتصادی تبدیل شده است. بدیهی است که جهان در آستانه یک انقلاب اطلاعاتی است. انتقال اطلاعات با سرعت بالا و حفظ ارزش آن که منجر به تسهیل در روند مبادلات می‌شود. دیگر از آن روزهایی که پول دامنه انحصاری بانک‌ها بود، گذشته است. هرکسی که به درک درستی از علم و تکنولوژی «غیرمتمرکزسازی» برسد، می‌تواند کنترل کامل بر ثروت خود داشته باشد و به عبارت دیگر هر شخصی می‌تواند بانک خود باشد!
این امر با ظهور ارز غیرمتمرکز امکان‌پذیر است. ارز غیرمتمرکز یا پول همتا به همتا، یک روش بدون دخالت بانک است که برای انتقال دارایی یا مالکیت کالا بدون نیاز به دخالت شخص ثالث استفاده می‌شود. این روش نه تنها نویدبخش تغییر مفهوم رایج پول بوده، بلکه انقلابی در نحوه جمع آوری و ذخیره اطلاعات در سیستم‌های رأی گیری، ثبت‌های عمومی، کتابخانه‌ها و هر سیستم پایگاه داده دیگری ایجاد می‌کند.
اکنون که شاهد ظهور شکل جدیدی از ارزها هستیم لازم دانستیم تا مقاله‌ای در مورد انواع ارز متمرکز و ارز غیرمتمرکز، مزایا و معایب آنها ارائه دهیم.
- ارز متمرکز چیست؟
- ارز غیرمتمرکز چیست؟
- مفهوم غیرمتمرکزسازی
- درک ارزهای متمرکز و غیرمتمرکز
- مزایا و معایب ارز متمرکز
- مزایا و معایب ارز غیرمتمرکز
ارز متمرکز چیست؟
پولی که امروزه استفاده می‌کنیم، تحت مدیریت یک سیستم متمرکز، یعنی دولت و بانک مرکزی هر کشور میباشد و سیاست‌گذاری‌های آن دقیقا توسط دولت اعمال می‌شود. واحد پول متمرکز ارزی است که توسط یک مرجع مرکزی کنترل می‌شود؛ یک مرجع مرکزی که می‌تواند طبق صلاحدید خود قوانین را تغییر دهد. ارزهای سنتی مانند دلار، یورو، ین، ریال و غیره از نوع ارزهای متمرکز هستند. این ارزها می‌توانند طبق سیاست دولت و بانک‌ها دستکاری شده و حتی گاهی تصمیماتی در مورد آنها گرفته شود که به ضرر بسیاری از افراد و جامعه باشد. بنابراین این دولت و نهادهای سازمانی هستند که قیمت را تعیین می‌کنند و تصمیم می‌گیرند که ارز کجا و چگونه معامله شود.
ارز غیرمتمرکز چیست؟
از طرف دیگر ارزهای غیرمتمرکز در دنیای ارزهای دیجیتال بسیار رایج هستند. حتی وقتی ساتوشی ناکاموتو (Satoshi Nakamoto)، بیت کوین کاملاً غیرمتمرکز خود را در سال ۲۰۰۹ ایجاد کرد، به سختی می‌توانست تأثیری را که بر جهان و سیستم مالی آن خواهد گذاشت تصور کند. ارز غیرمتمرکز ارزی است که تحت کنترل هیچ نهاد و یا سازمان مرکزی نیست. رمزارزها به دلیل دیجیتالی بودنشان روی رایانه‌ها ذخیره میشوند و تحت نظارت هیچ نهادی نیستند به همین دلیل معاملات آنها دارای امنیت بالایی است. در اصل ذخیره اطلاعات تراکنش‌ها بر روی رایانه‌هایی در سراسر جهان صورت می‌گیرد که وابسته به هیچ نهادی نیستند و کنترل آنها به دست کاربران آن هاست.
نکته مهم این است که تمرکز و عدم تمرکز فقط در ارزهای دیجیتال مفهوم نمی‌یابد؛ مفاهیم مشابه در طیف گسترده‌ای از فناوری‌ها اعمال می‌شود. به عنوان مثال فیسبوک یک سیستم متمرکز است زیرا تمام اطلاعات در آن توسط یک سرور مرکزی اداره می‌شود. از طرف دیگر شبکه‌هایی همانند تورنت که به کاربران امکان بارگذاری سریع‌تر فایل‌ها را نسبت به یک سرور متمرکز سنتی می‌دهند، نمونه‌ای بارز از سیستم اشتراک غیرمتمرکز فایل هستند.
مفهوم غیرمتمرکزسازی
در کل غیرمتمرکزسازی باعث افزایش امنیت، کاربری آسان و همچنین آزادی عمل می‌شود. این تعریف را به راحتی می‌توان به ارزهای غیرمتمرکز دیجیتالی تعمیم داد.
ساز و کار ارزهای دیجیتالی مانند بیت کوین که در بستر یک فناوری به نام بلاکچین صورت می‌گیرد بسیار ایمن بوده و توسط هیچ شخص ثالثی کنترل نمی‌شوند. در حقیقت این معادلات و الگوریتم‌های پیچیده ریاضی هستند که از این سیستم پشتیبانی می‌کنند و دستکاری و تغییر در آنها تقریبا غیرممکن است.
بسیاری از ما شاید با مفاهیمی چون بلاکچین و معادلات ریاضی و… دچار سردگمی شویم اما با کمی مطالعه و کسب دانش در این زمینه در می‌یابیم که انجام معاملات برون مرزی با استفاده از ارزهای غیرمتمرکز همچون بیت کوین بسیار ساده‌تر از آنچه فکر می‌کنیم، در کمترین زمان و کمترین هزینه قابل انجام است؛ کافیست با یک کیف پول و به کمک یک صرافی رمزارز، ارز غیرمتمرکز دیجیتالی خود را برای هر شخصی در هر کجای جهان بدون نیاز به واسطه انتقال دهید.
ارزهای دیجیتال در انجام تراکنش‌ها و پرداخت‌ها در خارج از کشور کمک شایانی می‌کنند. زیرا کارت اعتباری ما در همه جای جهان کار نمی‌کند و بانک‌های ما در کشورهای زیادی حمایت نمی‌شوند. اکنون معنای آزادی با ارز غیرمتمرکز قابل درک میباشد!
درک ارزهای متمرکز و غیرمتمرکز
اکثر کشورها به مدل پولی ارز فیات (همان ارزهای متمرکز) پایبند هستند. این بدان معنی است که تمام ارزش پولی در چنین کشوری توسط یک بانک مرکزی نگهداری می‌شود و این ارزش تنها با تمایل و دستورات بانک مرکزی برای انجام این تعهد پشتیبانی می‌گردد. بانک آزاد است که ارزش آن را برای تأمین تعهدات یا اهداف خاص مالی تأیین کند و این ممکن است به ضرر مصرف کننده نهایی باشد. در حقیقت ارزش پول شما همیشه توسط یک بانک مرکزی کنترل می‌شود که ممکن است خارج از منافع شما نیز عمل کند.
اما عملکرد ارز غیرمتمرکزی همچون بیت کوین متفاوت است. ارزش ارز غیرمتمرکز که با «کوین» نمایش داده می‌شود، در واقع یک قطعه رمزگذاری شده کد رایانه‌ای هست که تولید مجدد آن دشوار، اما تأیید آن آسان است. این کوین دارای دو کلید است. یک کلید عمومی که آن را به بلاکچین میزبان یا دفتر توزیع شده عمومی متصل می‌کند و یک کلید خصوصی که در کیف پول صاحب آن کوین نگهداری می‌شود.
تمام آنچه برای انتقال ارزهای دیجیتال غیرمتمرکز مورد نیاز است یک آدرس گیرنده با کیف پول سازگار آن رمزارز میباشد. ارزش ارز غیرمتمرکز بر اساس میزان تقاضای فعلی آن تعیین می‌شود، بدون اینکه یک مرجع مرکزی بر آن تأثیر بگذارد؛ یعنی ارزش منتقل شده توسط یک کوین کاملاً در اختیار مصرف کننده نهایی است و نمی‌تواند به طور غیرعادی تغییر کند.
مزایا و معایب ارز متمرکز
از آن جا که افراد هیچ گونه کنترلی روی ارزهای متمرکز نداشته و معاملات در ارزهای متمرکز تحت کنترل نهادهای بسیار قدرتمند مانند دولت و بانک هاست، این مورد باعث به وجود آمدن مشکلات بزرگی مانند چاپ پول و تحریم‌ها می‌شود.
- چاپ پول از مهم‌ترین معایب ارز متمرکز است. زمانی که دولتها با کمبود بودجه رو به رو میشوند، شروع به چاپ اسکناس رایج کشور خود می‌کنند. هر قدر میزان چاپ پول بیشتر باشد، در اصل از اعتبار و ارزش پول آن کشور کاسته می‌شود.
- در ارز متمرکز تحریم دولتها و مسدودی حساب‌ها به علت کنترل نهادها و سازمان‌های قدرتمند بر روی ارز وجود دارد.
مزایا و معایب ارز غیرمتمرکز
ارز غیرمتمرکز در حال حاضر آن طور که باید معرفی نشده و درصد بسیار کمی از افراد و شرکت‌ها از آن استفاده می‌کنند. این ارز دارای مزایای بسیاری است که در زیر به برخی از آنها اشاره کرده ایم:
- ارز غیرمتمرکز عاری از سیاست‌های پولی ملی است. برای ساکنان کشورهایی که دارای ارزهای فیات بی‌ثبات هستند، یک ارز غیرمتمرکز مانند بیت کوین می‌تواند عامل ثبات و جایگزین ارزهای فیات شود. این ارز افراد را از ورشکستگی بانک‌ها و در نهایت از دست رفتن دارایی، هزینه‌های انتقال پول و سیاست‌های تهاجمی بانک‌ها مصون می‌دارد.
- ارزهای غیرمتمرکز در برابر تورم مصون هستند و امکان پرداخت بین المللی یکپارچه و ارزان را برای کاربرانشان فراهم می‌کنند.
- برای استفاده از ارزهای غیرمتمرکز، تنها نیاز به یک کیف پولدیجیتالی دارید تا با استفاده از آن و صرافی‌های معتبر نقل و انتقالات خود را به سریع‌ترین و امن‌ترین روش ممکن انجام دهید.
- ارزهای غیرمتمرکز مشمول نرخ ارز مبادله‌ای بر اساس جغرافیا نیستند؛ یعنی از ارزش کالاها و خدمات خریداری شده با ارز غیرمتمرکز به دلیل تعرفه‌ها یا تغییرات نامطلوب در ارزش‌های پولی ملی کاسته نمی‌شود.
- ارزهای غیرمتمرکز نمایی واقعی از فناوری بلاکچین است که به توسعه بیشتر برنامه‌های غیرمتمرکز دامن می‌زند.
- ارزهای غیرمتمرکز نمایانگر نمای تکامل یافته‌ای از قدرت اطلاعات و داده‌ها در تغییر جهان هستند. فناوری بلاکچین از نحوه استفاده و خرج کردن تا نحوه برقراری ارتباط، رای گیری و ثبت نام برای خدمات و موارد دیگر پشتیبانی می‌کند.
کدام بهتر است؟ ارزهای متمرکز یا ارزهای غیرمتمرکز؟
سوالات متداول ارزهای متمرکز و ارزهای غیرمتمرکز
آیا بیت کوین یک ارز غیرمتمرکز است؟
بله بیت کوین یک ارز دیجیتال و یک سیستم غیرمتمرکز است که معاملات را در شبکه بلاکچین ثبت می‌کند.
چرا ارزهای دیجیتال غیرمتمرکز هستند؟
ارزهای دیجیتال بر خلاف پول متمرکز فیات بر بستر شبکهای در رایانه توزیع میشوند. این ساختار غیرمتمرکز به رمزارزها این امکان را میدهد که خارج از کنترل دولتها و مقامات مرکزی کار کنند و در عمل کنترل این ارزها به دست کاربرانشان میباشد.
ارز متمرکز چیست؟
ارز متمرکز همان ارز فیات مانند دلار، یورو، ریال و غیره است که توسط دولت و بانک مرکزی کشور مدیریت و کنترل می‌شود. این ارزها می‌توانند طبق سیاست دولت و بانک‌ها دستکاری شده و حتی گاهی تصمیماتی در مورد آنها گرفته شود که به ضرر بسیاری از افراد و جامعه باشد.